Τι είναι ο καρκίνος του μαστού; Κατά τη δημιουργία του καρκίνου του μαστού κάποια κύτταρα στο μαστό γίνονται σταδιακά μη φυσιολογικά, αλλάζοντας μορφή, και αποκτούν την ικανότητα να διηθούν το γειτονικό ιστό.
Αυτά τα κακοήθη κύτταρα μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο επιθετικά και έχουν συχνά τη δυνατότητα να διαιρούνται πολύ γρήγορα και κάποια από αυτά να προωθούνται σε άλλα τμήματα του οργανισμού, δηλαδή να δίνουν μεταστάσεις.
Πώς δημιουργείται ο καρκίνος του μαστού; Πώς μπορούμε να τον προλάβουμε; Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε πώς δημιουργείται ο καρκίνος του μαστού. Γνωρίζουμε μόνο κάποιους επιβαρυντικούς παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες μίας γυναίκας να πάθει καρκίνο του μαστού.
Ως εκ τούτου δε μπορούμε πάντα να τον προλάβουμε. Μπορούμε όμως να μειώσουμε τις πιθανότητες να νοσήσουμε από καρκίνο του μαστού ή έστω να τον βρούμε νωρίς.
Η πρώτη μαστογραφία, η ονομαζόμενη μαστογραφία αναφοράς, θα πρέπει να γίνεται, όπως λένε οι γιατροί, από την ηλικία των 35 έως εκείνη των 40 ετών.
Αν στην οικογένεια όμως υπάρχει ιστορικό καρκίνου, και μάλιστα σε συγγενή πρώτου βαθμού, τότε η εξέταση θα πρέπει να γίνεται νωρίτερα. Οι επιστήμονες το προσδιορίζουν 10 χρόνια πριν από την εμφάνιση της νόσου στο συγγενικό μας πρόσωπο.
«Η πρόληψη σώζει ζωές».
Αυτό το είναι το κεντρικό μήνυμα σε όλες τις καμπάνιες ενημέρωσης για την νόσο. Σε πολλούς ακούγεται πλέον ως έκφραση κλισέ. Οι γυναίκες όμως που νόσησαν έχουν διαφορετική άποψη.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού Οι παράγοντες που είναι γνωστό ότι αυξάνουν την πιθανότητα να νοσήσει κανείς είναι οι εξής:
• Η ηλικία (η επίπτωση αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας)
• Το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό
• Η γονιδιακή μετάλλαξη (BRCA-1, BRCA-2 και RAD51C γονίδια)
• Η φυλετική καταγωγή • Η έναρξη της εμμηνόρροιας σε ηλικία μικρότερη των 12 ετών
• Η εμμηνόπαυση σε ηλικία μεγαλύτερη των 55 • Η κύηση του πρώτου παιδιού σε ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών
• Η ύπαρξη άτυπων αλλοιώσεων στο μαστό • Ο προϋπάρχων καρκίνος μαστού
• Η προηγούμενη ακτινοθεραπεία υψηλών δόσεων στο στήθος
• Η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων που περιέχουν οιστρογόνα κατά το χρόνο της χρήσης τους και λίγο μετά
• Το να είναι κανείς αριστερόχειρας.
Συμπερασματικά, ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες, η καταγωγή, η ηλικία, η κληρονομικότητα, η διατροφή, καθώς και ορμονικοί παράγοντες ενοχοποιούνται συχνά για την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού.
Πρόγνωση καρκίνου του μαστού
Ο καρκίνος του μαστού που ανιχνεύεται νωρίς έχει μία εξαιρετική πρόγνωση. H έγκαιρη διάγνωση του είναι το σημαντικότερο όπλο που διαθέτουμε κατά του καρκίνου σήμερα, και για την επίτευξη αυτού του στόχου συνιστώνται τα εξής:
1. Μία μαστογραφία αναφοράς στα 35
2. Αυτοεξέταση μία φορά το μήνα
3. Μαστογραφία μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (ή υπερηχογράφημα σε περίπτωση πυκνού μαστού)
4. Κλινική εξέταση από ειδικό χειρουργό μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (μετά τη μαστογραφία)
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει στην διατήρηση του μαστού και στην ίαση στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Σε νέες γυναίκες το υπερηχογράφημα είναι η καταλληλότερη εξέταση, επειδή ο μαστός τους είναι πυκνός και η μαστογραφία δεν παρέχει επαρκείς πληροφορίες. Επίσης, σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας με πυκνό μαστό πρέπει να γίνεται υπερηχογράφημα.
Σε μεγάλα κέντρα, όπου υπάρχει εμπειρία, χρησιμοποιείται επίσης η μαγνητική τομογραφία, όπου υπάρχει ένδειξη. Σε γυναίκες υψηλού κινδύνου πρέπει ο χειρουργός να συστήσει μία εξατομικευμένη διαδικασία που μπορεί να περιλαμβάνει πιο συχνούς ελέγχους ή κάποιο γονιδιακό έλεγχο.
Με τις προαναφερθείσες εξετάσεις είμαστε σε θέση να ανιχνεύσουμε σχεδόν το σύνολο των καρκίνων του μαστού. Όταν υπάρχει ψηλαφητό εύρημα ή όταν υπάρχει οποιαδήποτε υποψία κακοήθειας πρέπει η βλάβη να "ταυτοποιηθεί", δηλαδή να γίνει βιοψία. Σε κάποιες περιπτώσεις όχι και τόσο ύποπτων βλαβών και σε συνάρτηση με την ηλικία της ασθενούς μπορεί να επιλέξει κανείς να παρακολουθήσει την βλάβη.
Ποιά είναι η αντιμετώπιση/θεραπεία του καρκίνου μαστού;
Ο καρκίνος μαστού είναι τόσο μία τοπική-χειρουργική νόσος όσο και μία συστηματική νόσος, δηλαδή μία νόσος του οργανισμού. Στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού οι ογκολογικοί στόχοι είναι δύο:
1. Η εκρίζωση της νόσου από το μαστό και
2. Η εκρίζωση της νόσου από τον οργανισμό
Ο πρώτος στόχος επιτυγχάνεται με το χειρουργείο και την ακτινοβολία. Μία σωστή χειρουργική επέμβαση στο μαστό έχει κάποιες προϋποθέσεις και κάποιο στόχο.
Η προϋπόθεση είναι να γνωρίζει κανείς ήδη πριν το χειρουργείο τη διάγνωση και την τυχόν πολυκεντρικότητα του καρκίνου (αν δηλαδή βρίσκεται σε περισσότερα σημεία στο μαστό σε διαφορετικά τεταρτημόρια) και να έχει προγραμματίσει καλά την επέμβαση από την άποψη όχι μόνο του ογκολογικού αλλά και του αισθητικού αποτελέσματος (ογκοπλαστικές επεμβάσεις).
Η νόσος σε αριθμούς
ΗΠΑ
Σύμφωνα με το Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Καρκίνου (CDC) των Ηνωμένων Πολιτειών, το 2013 :
230.815 γυναίκες και 2.109 άνδρες στις ΗΠΑ είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού.
40.860 γυναίκες και 464 άνδρες, πέθαναν από καρκίνο του μαστού.
ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις αμερικανίδες.
Τα περισσότερα περιστατικά ήταν γυναίκες 50 ετών ή μεγαλύτερες . Σύμφωνα όμως με τα νεότερα στοιχεία ο καρκίνος του μαστού επηρεάζει πλέον και τις νεότερες.
Συγκεριμένα, το 11% όλων των νέων περιπτώσεων καρκίνου του μαστού εντοπίστηκαν σε γυναίκες κάτω των 45 ετών.
Παγκοσμίως
Σύμφωνα με το World Cancer Research Fund International ο καρκίνος του μαστού είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες, σε όλο τον κόσμο.
Μέσα σε ένα χρόνο (το 2012) διαγνώστηκαν περίπου 1,7 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις .
Ελλάδα
Κάθε χρόνο στη χώρα μας εντοπίζονται περίπου 4.500 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το 2014:
Από τις 11.500 γυναίκες που έχασαν την ζωή τους από καρκίνο, το 18,7% αφορούσε περιστατικά καρκίνου του μαστού.
