Τι είναι τοκοφοβία;
Φόβος για το άγνωστο; Μετατραυματική διαταραχή; Φόβος για τις αλλαγές στη μετέπειτα ζωή που φέρνει ο ερχομός ενός μωρού;
Ο όρος τοκοφοβία είναι πολύ πρόσφατος στον ιατρικό κλάδο και περιγράφει τον υπερβολικό φόβο απέναντι στη διαδικασία του τοκετού, με αποτέλεσμα πολλές φορές να καταφεύγει η γυναίκα σε ακραίες συμπεριφορές, ακόμα και σε επίμονη άρνηση να υποστεί φυσιολογικό τοκετό ή ακόμα και στην επίμονη άρνησή της να μείνει έγκυος.
Ποιοι οι λόγοι για τους οποίους μια γυναίκα μπορεί να βιώνει υπερβολικό φόβο για το τοκετό;
Αρχικά, η τοκοφοβία διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή.
Πρωτογενής τοκοφοβία είναι, ο υπερβολικός φόβος της γυναίκας για τη διαδικασία τοκετού, όταν διανύει την περίοδο της πρώτης της εγκυμοσύνης ή και πριν καν από την εγκυμοσύνη.
Δευτερογενής τοκοφοβία, θεωρείται όταν η γυναίκα καταβάλλεται από υπερβολικό φόβο για τον τοκετό, λόγω μιας προηγούμενης αρνητικής εμπειρίας τοκετού. Η έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τη διαδικασία τοκετού και με τις πιθανές επιπλοκές, αλλά και τους διάφορους τρόπους αντιμετώπισης, μπορεί να εντείνει το φόβο. Επιπροσθέτως, η έλλειψη στήριξης από το σύντροφο ή και την υπόλοιπη οικογένεια, είναι ένας παράγοντας που βοηθάει στην ανάπτυξη τοκοφοβίας. Μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, μια εγκυμοσύνη με πολλές επιπλοκές, ο φόβος της μετέπειτα ζωής και των ευθυνών, αλλά και ένα βεβαρημένο ιστορικό ψυχολογικών δυσκολιών (και ακόμη χειρότερα και ψυχιατρικών προβλημάτων), θεωρούνται επιπλέον επιβαρυντικοί παράγοντες.
Είναι μια διαδικασία παθολογική παρά μία φυσιολογική αντίδραση;
Το αίσθημα του φόβου του τοκετού, του άγχους και της ανησυχίας για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας, θεωρούνται απόλυτα φυσιολογικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια του τοκετού. Όταν όμως μιλούμε για τοκοφοβία, αναφερόμαστε στα παραπάνω συναισθήματα σε υπερβολικό βαθμό, τόσο που να καταφεύγει η γυναίκα σε ακραίες συμπεριφορές, Καταλαβαίνουμε άρα πως, ο όρος τοκοφοβία, παραπέμπει σε κάτι το παθολογικό, όπως και πολλές άλλες ψυχολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές.
Σίγουρα η έλλειψη εξοικείωσης μπορεί να προκαλέσει μια παραπάνω ευαισθησία. Επιπλέον, το ότι οι γυναίκες πια γεννούν μόνες μέσα στο χειρουργείο, με νοσηλευτικό προσωπικό, που αντικατέστησε τη μάνα, τη θεία, την αδερφή κτλ, μπορεί επίσης να δημιουργεί ένα παραπάνω άγχος στη γυναίκα, καθώς νιώθει κυρίως την ιατρική πλευρά του τοκετού και όχι τη συμβολική. Βέβαια, το παραπάνω αντισταθμίζεται από την ασφάλεια που προσφέρει το νοσοκομείο σε πιθανές επιπλοκές.
Μια επιλόχειος κατάθλιψη είναι ικανή να εντείνει το αίσθημα τοκοφοβίας;
Όταν μιλούμε για δευτερογενή τοκοφοβία, φυσικά και μια συνυπάρχουσα επιλόχειος κατάθλιψη από την προηγούμενη γέννα, μπορεί να επιβαρύνει το φόβο. Αυτές οι καταστάσεις καλό είναι να αντιμετωπίζονται έγκαιρα για να μη διαιωνίζονται και μειώνουν τη λειτουργικότητα της κάθε γυναίκας.
Ποια τα συμπτώματα;
Η τοκοφοβία εκδηλώνεται με μία πληθώρα συμπτωμάτων και κυρίως στα πλαίσια της εγκυμοσύνης. Ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό των εγκύων (περίπου 10%), έχει υπέρμετρο φόβο για τον τοκετό που εκδηλώνεται με ποικίλα σωματικά συμπτώματα, όπως πόνους σε διάφορα σημεία του σώματος, πολλές φορές στην κοιλιά.. Επίσης, αυτές οι γυναίκες μπορεί να πάσχουν από σοβαρού βαθμού εμετούς στην αρχή της εγκυμοσύνης, μία κατάσταση που επίσης θεωρείται ότι εν μέρει έχει κάποιο ψυχολογικό υπόβαθρο. Επιπλέον, μπορεί να ταλαιπωρούνται από εφιάλτες ή να παρουσιάζουν διαταραχές στη συγκέντρωση, στην προσοχή, ακόμη και στη μνήμη.
Ποια η κατάλληλη υποστήριξη σε γυναίκες που βιώνουν τον αδικαιολόγητο φόβο, την μη αναμενόμενη άρνηση στο τοκετό;
Η πρόληψη στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι η σημαντικότερη παρέμβαση. Καλό θα είναι, όλες οι γυναίκες να εκπαιδεύονται στη γονεϊκότητα.
Προγράμματα προετοιμασίας τοκετού, μαθήματα θηλασμού, συμμετοχή του πατέρα σε όλες τις διαδικασίες, μπορούν να έχουν πολύ καλά και αγχολυτικά αποτελέσματα.
Επιπλέον, η εγκατάσταση καλής σχέσης με τη μαία και το γυναικολόγο είναι υψίστης σημασίας. Θα βοηθούσε και η επίσκεψη, με τη συνοδεία της μαίας, σε χώρους του νοσοκομείου όπου πραγματοποιούνται όλα τα στάδια του τοκετού.
Σε περίπτωση πολύ έντονων και επίμονων συμπτωμάτων ή σε περίπτωση δευτερογενούς τοκοφοβίας, η ψυχοθεραπεία θεωρείται απαραίτητη.
Σε κάθε περίπτωση, ένα υποστηρικτικό οικογενειακό και κοινωνικό δίκτυο, βοηθάει πάντα τη ψυχολογία της μέλλουσας μανούλας και διευκολύνει την καταπολέμηση κάθε φοβίας. Η παρουσία, όταν αυτό είναι εφικτό, του συντρόφου στην διαδικασία του τοκετού, βοηθάει πολύ τη γυναίκα, αρκεί βέβαια να έχει και αυτός εκπαιδευτεί κατάλληλα.
Τέλος, η εκπαίδευση όλων των ειδικοτήτων που εμπλέκονται στη διαδικασία του τοκετού, στη ψυχολογία, την αντιμετώπιση του φόβου και του πανικού και στην ενίσχυση της γυναίκας, μπορεί να φανεί σωτήρια.
Πηγή: www.touchmagazine.gr
