Αλλάζει όνομα η ΡΑΕ, στο τραπέζι νέα τιμολόγια για την ΕΥΔΑΠ

Πώς θα «χτιστεί» η νέα Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας & Υδάτων. Στο ΥΠΕΝ περνάει η ΕΥΔΑΠ, τι γίνεται με τις τιμές

Τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση έως τις 27-2-2023, το νομοσχέδιο του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, “Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής”.

Η σημαντικότερη ίσως διάταξη αφορά την ΕΥΔΑΠ καθώς οι συγχωνεύσεις των παρόχων υπηρεσιών ύδατος φέρνει η υπαγωγή των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών ύδατος στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), η οποία θα μετονομαστεί σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ) αφού θα αναλάβει τον έλεγχο και των υπηρεσιών αστικών αποβλήτων.

Συγκεκριμένα η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΔΑΠ Παγίων «μετακομίζουν» από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στο υπουργείο Περιβάλλοντος, μόλις λίγους μήνες μετά την ακύρωση του διαγωνισμού για το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα.

Με το νομοσχέδιο καταργείται η Εθνική Επιτροπή Υδάτων και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας γίνεται ο βασικός ρυθμιστής της πολιτικής για την προστασία και διαχείριση των υδάτων, την οποία σχεδιάζει, παρακολουθεί και ελέγχει.

Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, μεταφέρονται και θεσπίζονται αρμοδιότητες στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η οποία μετονομάζεται σε “Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων“.

Ειδικότερα, ρυθμίζεται η παροχή υπηρεσιών υδάτων της περ. κθ) της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3199/2003, καθώς και των υπηρεσιών ανακυκλωμένου ύδατος και διαχείρισης αστικών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένου του νερού που προορίζεται για περιαστική χρήση. Δεδομένης της ανάθεσης αυτών των αρμοδιοτήτων σε Ανεξάρτητη Αρχή, εκσυγχρονίζεται το συνολικό πλαίσιο διακυβέρνησης των ζητημάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση των υδάτων και αστικών αποβλήτων, προκειμένου να ανταποκρίνεται στη νέα προσέγγιση.

Σύμφωνα με το άρθρο 27, η εποπτεία της «Ε.ΥΔ.Α.Π. Α.Ε.» και του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΓΙΩΝ Ε.ΥΔ.Α.Π.» μεταφέρεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο χαράσσει την πολιτική για την προστασία και διαχείριση των υδάτων και ελέγχει την εφαρμογή της. Όπου, ιδίως στον ν. 3199/2003 και στα π.δ. 51/2007 και 132/2017, αναφέρεται η Εθνική Επιτροπή Υδάτων, νοείται από την έναρξη ισχύος του παρόντος, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων (σύμφωνα με το άρθρο 26 του νομοσχεδίου).

Στο άρθρο 31 προβλέπεται “Εθνική Στρατηγική για τα Ύδατα” με στόχο τη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών για την προώθηση της βιώσιμης χρήσης του νερού και τη μακροπρόθεσμη προστασία των διαθέσιμων υδάτινων πόρων. Καθορίζει τις πολιτικές και τους στόχους για τη διαχείριση των υδάτων σε εθνικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Το άρθρο 34 αφορά στην “Ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών ύδατος – Αντικατάσταση άρθρου 12 ν. 3199/2003”:

Για τον καθορισμό των γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος, λαμβάνονται υπόψη η αρχή της ανάκτησης του κόστους, συμπεριλαμβανομένου του περιβαλλοντικού και σε επίπεδο φυσικών πόρων, καθώς και η οικονομική ανάλυση που διεξάγεται σύμφωνα με την παρ. 3 και την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Οι πολιτικές τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος: α) παρέχουν κατάλληλα κίνητρα στους χρήστες για να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τους υδάτινους πόρους και, κατά συνέπεια, να συμβάλλουν στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων του παρόντος, β) εξασφαλίζουν την κατάλληλη συμβολή των διαφόρων χρήσεων ύδατος, διακρινόμενων, ιδίως σε βιομηχανία, νοικοκυριά και γεωργία, στην ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών ύδατος, βάσει της οικονομικής ανάλυσης που διενεργείται σύμφωνα με το π.δ. 51/2007 (Α΄ 54), λαμβάνοντας υπόψη την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Όπως αναφέρει το νομοσχέδιο η τιμολογιακή πολιτική μπορεί να συνεκτιμά τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά αποτελέσματα της ανάκτησης, καθώς και τις γεωγραφικές και κλιματολογικές συνθήκες της οικείας περιοχής. Η επίπτωση της τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος στην περιβαλλοντική κατάσταση των υδάτων εκτιμάται με βάση το κόστος της απόκλισης της κατάστασης των υδάτων από την καλή κατάσταση, η οποία απαιτείται για τη βιώσιμη χρήση του υδατικού πόρου, σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς στόχους του άρθρου 4 του π.δ. 51/2007.

Η Αρχή παρακολουθεί τα οικονομικά και χρηματοοικονομικά δεδομένα, προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση του κόστους αντίστοιχων υπηρεσιών ύδατος και εισηγείται μέτρα βελτιστοποίησης της επιχειρησιακής λειτουργίας στους παρόχους που δεν παρουσιάζουν καλές αποδόσεις.

Επιπλέον, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση μπορεί να ζητά από τους αρμόδιους παρόχους υπηρεσιών ύδατος να τροποποιήσουν τα τιμολόγιά τους για τις διάφορες κατηγορίες καταναλωτών και χρηστών, εφόσον κρίνει ότι δεν διασφαλίζεται η ορθή και αμερόληπτη εφαρμογή των κανόνων τιμολόγησης.

Η Αρχή υποβάλλει ετήσια αναφορά στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές, θεσπίζεται η δυνατότητά της να εξετάζει καταγγελίες και εναντίον παρόχων υπηρεσιών ύδατος, καθώς και ΦΟ.Δ.Σ.Α. (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων).

Στο άρθρο 35 ορίζονται οι “Υποχρεώσεις παρόχων υπηρεσιών ύδατος”.

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο αποσκοπεί στην κάλυψη ενός ουσιώδους κενού στην υφιστάμενη νομοθεσία, καθώς για πρώτη φορά ρυθμίζονται κατά τρόπο συνεκτικό το πεδίο και ο φορέας της ρυθμιστικής και ελεγκτικής εποπτείας των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος (ύδρευσης και αποχέτευσης), καθώς και της επεξεργασίας αστικών αποβλήτων. Έτσι, ανατίθενται στη σημερινή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) οι αρμοδιότητες εποπτείας και ελέγχου, τόσο των παρόχων υπηρεσιών ύδατος (ύδρευσης και αποχέτευσης), όσο και των φορέων διαχείρισης αστικών αποβλήτων.

Η Ρ.Α.Ε. μετονομάζεται πλέον σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων – Ρ.Α.Α.Ε.Υ.. Δεδομένης της ανάθεσης αυτών των αρμοδιοτήτων σε ανεξάρτητη αρχή, είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός του συνολικού πλαισίου διακυβέρνησης των ζητημάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση των υδάτων και των αστικών αποβλήτων, προκειμένου να ανταποκρίνεται στην ανωτέρω νέα προσέγγιση. Ακολούθως, εξορθολογίζονται και επικαιροποιούνται οι αρμοδιότητες των φορέων υδατικής διαχείρισης και πολιτικής, τροποποιούνται μεμονωμένες ρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για την ορθολογική διαχείριση των υδάτων και θεσπίζεται εθνική στρατηγική για τα ύδατα.

Επίσης, ενισχύονται η διαφάνεια και ορθολογικότητα της υδατικής πολιτικής, ενώ αναβαθμίζεται και η θέση των καταναλωτών, μέσω της θέσπισης λογοδοσίας των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και μέσω του ελέγχου των αναπτυξιακών-επενδυτικών και τιμολογιακών πολιτικών.

Η επιλογή της επέκτασης των αρμοδιοτήτων της Ρ.Α.Ε. στους τομείς των υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης αστικών αποβλήτων γίνεται γιατί έτσι αξιοποιείται η διοικητική και υποστηρικτική δομή μιας υφιστάμενης ανεξάρτητης αρχής, η οποία επιπλέον έχει εμπειρία στην άσκηση ρυθμιστικών και ελεγκτικών αρμοδιοτήτων και μάλιστα σε φυσικά μονοπώλια, όπως είναι τα δίκτυα ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου, κατ’ αντιστοιχία, ιδίως, με τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης. Η αξιοποίηση υφιστάμενων δομών είναι κρίσιμη δεδομένου ότι η νέα Αρχή πρέπει να καταστεί πλήρως λειτουργικής εντός εξαμήνου από τη σύστασή της, σύμφωνα με σχετικό ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης.