Τι σημαίνουν οι όροι ad hoc και casus belli που διαβάζουμε καθημερινά στα δημοσιεύματα

Δεν είναι λίγες οι φορές που συναντάμε σε δημοσιεύματα ή βλέπουμε στις ειδήσεις τις εκφράσεις «ad hoc» και «casus belli».

Οι εν λόγω εκφράσεις προέρχονται από τη λατινική γλώσσα και χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινή μας επικοινωνία. Ωστόσο, είναι πολλοί εκείνοι που δεν γνωρίζουν τι ακριβώς σημαίνουν, ποια λάθη κρύβονται από πίσω αλλά και ποια είναι η ρίζα τους. 

Το Ad hoc (Αντ χοκ) είναι λατινική φράση που σημαίνει επί τούτω. Ο όρος είναι σήμερα διεθνής προσδιορισμός προερχόμενος από τη λατινική γλώσσα, ο οποίος υποδηλώνει τον σκοπό (τελικό αίτιο). Συχνά χρησιμοποιείται αμετάφραστος σε επιστημονικά κείμενα, στην πολιτική, τη διπλωματία, ή το δημοσιογραφικό λόγο, για να περιγράψει ένα συλλογισμό ή μια πράξη που γίνεται για ειδικό σκοπό και συνήθως κατ' εξαίρεση των συνηθισμένων κανόνων. Στην μεταλογική και τον λογικισμό κύριο μέλημα είναι να εξαλειφθεί οτιδήποτε προκύπτει ad hoc, δηλαδή οτιδήποτε απλώς υπηρετεί σκοπό μα δεν αναλύεται· όμως αυτό αποδείχθηκε ανέφικτο για θεμελιώδεις έννοιες.

Οι ελληνικές αποδόσεις του είναι επί τούτω (καθαρεύουσα) και γι' αυτό το σκοπό, για τη συγκεκριμένη περίπτωση (δημοτική). Μερικές φορές χρησιμοποιείται επίσης η έκφραση επί τούτου, πρόκειται όμως για συντακτικό λάθος.

Γενικά το ad hoc, σημαίνει μια λύση σχεδιασμένη για ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ή έργο, μη γενικεύσιμο και δεν προορίζεται να είναι σε θέση να προσαρμόζεται για άλλους σκοπούς. Κοινά παραδείγματα είναι οι οργανώσεις και οι επιτροπές που δημιουργούνται σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο για μια συγκεκριμένη εργασία. Σε άλλους τομείς, ο όρος μπορεί να αναφέρεται, για παράδειγμα, σε μια στρατιωτική μονάδα που δημιουργήθηκε κάτω από ειδικές περιστάσεις, ένα κομμένο και ραμμένο κοστούμι, ένα χειροποίητο πρωτόκολλο δικτύου, ή μια ειδικού σκοπού εξίσωση. Το ad hoc μπορεί επίσης να σημαίνει πρόχειρες λύσεις, μετατοπίζοντας πλαίσια για τη δημιουργία νέων εννοιών, ανεπαρκή σχεδιασμό, ή αυτοσχέδια γεγονότα.

Το Casus belli είναι στη γλώσσα της διπλωματίας η αιτία πολέμου.

Η φράση αυτή που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, εκ της λατινικής γραμματείας (Ρωμαϊκό δίκαιο) προερχόμενη, λέγεται επί παντός «γεγονότος» (συμβάντος) δυνάμενου να προκαλέσει πολεμική εμπλοκή μεταξύ δύο κρατών ή συνασπισμού κρατών έναντι τρίτου ή άλλου συνασπισμού. Όπως, σε περιπτώσεις προσβολής Ηγεμόνων ή άλλων Αρχηγών κρατών, διπλωματικών αντιπροσώπων, ή σε αιφνίδια κατάληψη ξένου εδάφους ή προσβολής άλλων κυριαρχικών δικαιωμάτων κ.λπ.

Λόγῳ δε της σοβαρότητας του όρου αυτού απαραίτητη κρίνεται η σχετική διακοίνωση («νόταμ») που θα πρέπει όμως να έχει προηγηθεί και επίσημα να έχει γνωστοποιηθεί η απαίτηση του προσβάλλοντος. Έτσι με τον όρο αυτό, που δεν αποτελεί ιδιαίτερο διπλωματικό έγγραφο, χαρακτηρίζεται συγκεκριμένη πράξη ως «απειλή».

Πολλές φορές όμως συμβαίνει αυτός ο όρος να χρησιμοποιείται μεν, χωρίς όμως νομική υπόσταση (κατά το προσβαλλόμενο κράτος), όπου και αναζητείται τότε είτε με συνομιλίες εξεύρεση λύσης, είτε σε αντίθετη περίπτωση με διαιτησία από Διεθνείς οργανισμούς.

Πηγή: Βικιπαίδεια