Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος: Το 2018 θα έχει πολλά θετικά στοιχεία

Την εκτίμηση ότι το 2018 θα έχει -εκτός σημαντικού απροόπτου- "πολλά θετικά στοιχεία" εκφράζει, ερωτηθείς για την προοπτική της βορειοελλαδικής βιομηχανίας, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ), Αθανάσιος Σαββάκης, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

Επισημαίνει ότι η εξέλιξη με τους πλειστηριασμούς (κάνοντας διαχωρισμό, όπως ξεκαθαρίζει, μεταξύ ιδιωτικών και εταιρικών χρεών) "θα κάνει καλό στην αγορά", καθώς οι εταιρείες-"ζόμπι" θα αρχίσουν να βγαίνουν εκτός, αφήνοντας περισσότερο χώρο στις υγιείς, αλλά και οι τράπεζες θα απελευθερωθούν από ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των προβλέψεών τους και θα μπορούν να διοχετεύσουν ρευστότητα στις δυναμικές επιχειρήσεις. "Θεωρώ ότι η αγορά αυτορρυθμίστηκε η αγορά κι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό" σημειώνει.

Ο ίδιος, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, επισημαίνει ότι ο δρόμος για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας περνά από την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρική Δημοκρατία, ενώ προσθέτει ότι οι υπουργοί δεν πρέπει να είναι εκλεγμένοι βουλευτές, ώστε να διαλυθεί κάθε υποψία για πελατειακές σχέσεις.

Ερωτηθείς τι θα προτιμούσε αν είχε να διαλέξει ανάμεσα σε μια πολύ δραστική μείωση των φορολογικών συντελεστών για την επιχειρηματικότητα και στη θεσμοθέτηση φορολογικού πλαισίου με ορίζοντα δεκαετίας, απαντά ότι θα διάλεγε το δεύτερο. "Το να έχεις περιοδικά χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και αμέσως μετά την αλλαγή της κυβέρνησης ή και ενός υπουργού να αλλάζουν (...), πράγμα που το βιώσαμε, δείχνει απόλυτο ερασιτεχνισμό στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό από πλευράς του κράτους. Κι άντε, εμείς είμαστε εδώ και δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Ο νέος επενδυτής όμως, δεν θα έρθει. Δεν θα ασχοληθεί με τη χώρα" λέει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι αυτό ακριβώς που η επενδυτική κοινότητα ζητά σήμερα για να αρχίσει να ενεργοποιείται, είναι η μείωση των συντελεστών κατά το πλαίσιο της ΕΕ, ταυτόχρονα με ένα σταθερό στον χρόνο πλαίσιο. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι πραγματική ανάπτυξη χωρίς την προστιθέμενη αξία που δημιουργεί η βιομηχανία δεν μπορεί να υπάρξει.

Ο 45χρονος πρόεδρος του ΣΒΒΕ, επιχειρηματίας με σπουδές στην οικονομία και τη διοίκηση επιχειρήσεων, απαντά ακόμη σε ερωτήματα σχετικά με το κόστος της ενέργειας και το πώς αναμένεται να επιδράσουν την ελληνική βιομηχανία οι προωθούμενες αλλαγές στην αγορά ηλεκτρισμού, μιλά για το πλήγμα που καταφέρνει στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων το brain drain στελεχών, αλλά και για το πώς εξελίσσεται η χορήγηση ρευστότητας στις επιχειρήσεις.

"Η ιστορία του Οδυσσέα, κλείνεις τα αυτιά σου και προχωράς για να προσπεράσεις (τον κίνδυνο) ακούστηκε πολύ τελευταία, αλλά είναι αυτονόητο ότι αυτό πρέπει να γίνει. Δεν έχουμε εναλλακτική. Η βιομηχανία που πάλεψε τόσα χρόνια, δεν έχει τη δυνατότητα να μεμψιμοιρεί ή να κλαίει τη μοίρα της ή να απαιτεί ό,τι απαιτούσαμε τα χρόνια προ κρίσης. Πλέον είναι ξεκάθαρο ότι όποιος κοιτάζει τη δουλειά του, όποιος κάνει τη δουλειά του καλά, επιβιώνει" συνοψίζει.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Αθανάσιου Σαββάκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την Αλεξάνδρα Γούτα, η οποία έγινε στον χώρο του Γυάλινου Περιπτέρου- Μουσείου Τύπου του ΑΠΕ-ΜΠΕ στη Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης, ακολουθεί:

ΕΡ.Σε προηγούμενη συζήτησή μας, στα μέσα του έτους, είχατε αναφέρει ότι το 2017 θα χαρακτηριστεί από στασιμότητα ή ίσως μικρή βελτίωση σε σχέση με το 2016, σε ό,τι αφορά τη βορειοελλαδική βιομηχανία. Διατηρείτε αυτή την εικόνα;

ΑΠ. Ναι, ισχύει. Οι προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν γιατί είχαμε ένα καλό καλοκαίρι, ιδίως για τους κλάδους που είναι οι βασικοί του βορειοελλαδικού επιχειρείν, δηλαδή την αγροδιατροφή και τις βιομηχανίες που δουλεύουν ώς δορυφόροι του τουρισμού, πχ, τρόφιμα, υλικά συσκευασίας, είδη εστίασης. Οι τομείς αυτοί πήγαν αρκετά καλά. Αυτό όμως που εμείς λέμε, ότι η βορειοελλαδική βιομηχανία κινήθηκε το 2017 ελάχιστα ή οριακά ανοδικά, έχει να κάνει με τον μέσο όρο, υπάρχουν κλάδοι, που προφανώς είναι στάσιμοι. Σε ό,τι αφορά τα λουκέτα είδαμε μια σταθεροποίηση, ήταν λιγότερα. Και εκεί είδαμε ένα ξεκαθάρισμα της ήρας από το στάρι. Η αλήθεια είναι ότι οι νοικοκυρεμένες εταιρίες μπόρεσαν και τα έβγαλαν πέρα και είδαν και κάτι παραπάνω.

Στο μεταξύ, η εξέλιξη με τους πλειστηριασμούς -και διαχωρίζω τους πλειστηριασμούς του ιδιωτικού χρέους από τα εταιρικά χρέη- θα κάνει καλό στην αγορά και θα κάνει καλό διττά, αφενός επειδή οι εταιρείες- ζόμπι θα αρχίσουν σιγά-σιγά να βγαίνουν από την αγορά -ο αθέμιτος ανταγωνισμός κι η ζημία που προκαλούσαν ανεξαρτήτως κλάδου ήταν τεράστιος- και αφετέρου γιατί θα απελευθερωθούν και οι τράπεζες από ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των προβλέψέων τους κι αυτό σημαίνει ότι θα μπορέσουν να διοχετεύσουν ρευστότητα τις υγιείς επιχειρήσεις πλέον.

Στο κομμάτι της ανεργίας και των θέσεων εργασίας που θα εκλείψουν λόγω απόσυρσης αυτών των εταιριών από την αγορά, πρέπει να πούμε ότι οι εταιρίες που είναι σε κλάδους δυναμικούς αυτή τη στιγμή, έχουν αυξήσει τις θέσεις εργασίας κι αυτό το βλέπουμε στην πράξη. Θεωρώ ότι αυτορρυθμίστηκε η αγορά κι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Εφόσον, λοιπόν, δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη που θα δυσχεράνει τη δραστηριότητα την οικονομική, μια μεγάλη αστάθεια πολιτική ή οικονομική, όπως πχ, μια αναγκαιότητα ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, θεωρώ ότι και το 2018 θα έχει πολλά πολλά θετικά στοιχεία και η προοπτική είναι θετικότατη.

ΕΡ.Το brain drain στελεχών τείνει να εξελιχθεί σε βασικό πρόβλημα για την ελληνική οικονομία και βιομηχανία. Σε ποιον βαθμό επηρεάζει ήδη τη λειτουργία των επιχειρήσεων;

ΑΠ. Την επηρεάζει ξεκάθαρα. Πολλές από τις επιχειρήσεις που έχασαν σε ανταγωνιστικότητα είχαν αυτό ακριβώς το πρόβλημα. Δηλαδή έχασαν στελέχη, τα οποία ήταν παραγωγικά, είχαν τεχνογνωσία, στελέχη που επένδυσε η εταιρεία για να τα “φτιάξει” και να τα φτάσει στο παραγωγικό σημείο. Αυτό είναι ένα κεφάλαιο τεράστιο. Και δεν είναι απλά ένα κεφάλαιο που χάνεται, αλλά κι ένα κεφάλαιο που δεν μπορεί να αντικατασταθεί άμεσα.

Θεωρητικά, μπορείς να κλέψεις ένα στέλεχος είτε από την αγορά είτε από ανταγωνιστική επιχείρηση του εξωτερικού, αλλά πρακτικά δεν μπορείς να το κάνεις, γιατί η Ελλάδα δεν είναι και ο πιο ελκυστικός εργασιακός προορισμός (...) Ο Βέλγος, ο Γάλλος, ο Ιταλός ή ακόμη και ο Ελληνας που ζει στο Βέλγιο ή τη Γαλλία και δουλεύει εκεί, δεν γυρίζει πίσω εύκολα τη δεδομένη στιγμή.

Το ανθρώπινο δυναμικό είναι κεφάλαιο, δεν είναι κόστος, είναι ενεργητικό, όχι παθητικό. Αυτό είναι κάτι που το βιώνουμε, οι επιχειρήσεις που πραγματικά μεγαλούργησαν και αναπτύχθηκαν μέσα στην κρίση, είχαν ακριβώς αυτό το χαρακτηριστικό. Τώρα τελευταία, οι ελληνικές επιχειρήσεις που είχαν μια θυγατρική στο εξωτερικό, κατόρθωσαν να διατηρήσουν τα στελέχη τους, δίνοντας μια μεταγραφή, επί της ουσίας μια φορολογική βάση...

ΕΡ. Εν έτει 2015 είχατε υποστηρίξει ότι ο δρόμος για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας περνά από την αναθεώρηση του Συντάγματος της Ελλάδας και την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρική Δημοκρατία. Εξακολουθείτε να το πιστεύετε;

ΑΠ. Ναι. Θεωρούμε ότι είναι η μόνη απάντηση στην πολιτική αστάθεια και αβεβαιότητα που βιώσαμε στα χρόνια της κρίσης. Δείτε το παράδειγμα της Γερμανίας, είναι αυτό που επί της ουσίας επιβεβαιώνει την ορθότητα της πρότασής μας. Σε μια ανεπτυγμένη και όχι προβληματική οικονομία όπως η Γερμανία, υπάρχει πολιτική αστάθεια με αφορμή το αν θα γίνει μεγάλος ή μικρός συνασπισμός ή συνασπισμός “Jamaica”. Προφανώς η ελληνική κοινωνία έχει ωριμάσει προς την κατεύθυνση αυτή, την αλλαγή του πολιτεύματος.
Έχουμε προτείνει να μην είναι εκλεγμένοι βουλευτές οι υπουργοί. Όλοι έχουμε αποδεχτεί ότι πρέπει να καταργηθεί το πελατειακό κράτος. Οι βουλευτές, προφανώς όχι όλοι αλλά πολλοί, κατεξοχήν έχουν πελατεία. Και ο υπουργός έχει θεωρητικά τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει πελατεία του. Εφόσον λοιπόν ο υπουργός είναι εκλεγμένος, υπάρχει σχέση αλληλένδετη ψηφοφόρων κι εκλεγμένων. Για να αποφύγουμε τις υποψίες (ότι αυτό συμβαίνει στην πράξη), νομίζω ότι αυτή η λύση εξυπηρετεί όλους.

ΕΡ. Έχετε επισημάνει ότι από το 2014 έως σήμερα, σε περίπου 50 μήνες δηλαδή, οι ελληνικές κυβερνήσεις αποφάσισαν με 82 νόμους τροποποιήσεις σε τέσσερις από τους βασικότερους νόμους για τα φορολογικά θέματα. Αν είχατε να διαλέξετε ανάμεσα σε μια πολύ δραστική μείωση των φορολογικών συντελεστών και στη θεσμοθέτηση φορολογικού πλαισίου με ορίζοντα δεκαετίας, τι από τα δύο θα επιλέγατε;

ΑΠ. Το φορολογικό σύστημα σε ορίζοντα δεκαετίας, τη σταθερότητα. Ο φορολογικός συντελεστής είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Βεβαίως, κύριο κομμάτι των business plan και κύρια απαίτηση των δυνητικών επενδυτών είναι η βάση πάνω στην οποία μπορούν να σχεδιάσουν το μέλλον τους.

Το να έχεις περιοδικά χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και αμέσως μετά την αλλαγή της κυβέρνησης ή και ενός υπουργού να αλλάζουν (...), πράγμα που το βιώσαμε, δείχνει απόλυτο ερασιτεχνισμό στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό από πλευράς του κράτους. Κι άντε, εμείς είμαστε εδώ και δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Ο νέος επενδυτής όμως, δεν θα έρθει. Δεν θα ασχοληθεί με τη χώρα, όχι γιατί δεν είναι καλή ή γιατί δεν έχει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, αλλά γιατί ο επενδυτής θέλει σταθερότητα, πλάνο, προβλέψεις.
Προφανώς βέβαια (γελάει) δεν θα συμφωνούσαν πολλοί για σταθερό φορολογικό συντελεστή δεκαετίας στο 27%, αλλά οπωσδήποτε μια ελαφρά μείωση κατά το πλαίσιο λίγο ή πολύ της ΕΕ, με ένα σταθερό χρονικό πλαίσιο, νομίζω ότι είναι αυτό ακριβώς που απαιτεί η επενδυτική κοινότητα για να αρχίσει να ενεργοποιείται.

ΕΡ. Είκοσι χρόνια τώρα μιλάμε για την ανάγκη χάραξης βιομηχανικής πολιτικής και την ανάγκη να βρεθεί η βιομηχανία στο επίκεντρο. Τελικά, η ανάπτυξη της βιομηχανίας συνιστά απλά και μόνο κυβερνητική επιλογή, ικανή να επιτευχθεί με το κυνήγι ποσοτικών στόχων ή χρειάζονται παρεμβάσεις και σε πιο “χαμηλά” επίπεδα, όπως σε επίπεδο λειτουργών της δημόσιας διοίκησης;

ΑΠ. Υπάρχει ο στρατηγικός σχεδιασμός και το εκτελεστικό μέρος. Άλλά όταν δεν έχουμε καν τον στρατηγικό σχεδιασμό, πώς να μιλήσουμε για το εκτελεστικό μέρος; Το μόνο που άκουσα όλα αυτά τα χρόνια ήταν πομπώδεις εκφράσεις για τη βιομηχανία και τη σημασία της και επί της ουσίας δεν είδαμε απτή βιομηχανική πολιτική. Αρκεί να πω ότι ακόμη και πριν 2-3 χρόνια παραλίγο να καταργηθεί και η γενική γραμματεία βιομηχανίας και να συγχωνευτεί με εμπορίου (...)

Χρειάζεται απόφαση και βούληση για βιομηχανική πολιτική. Ναι, ο τουρισμός είναι καλός. Η Ελλάδα έχει όλες τις υποδομές και όλα τα εχέγγυα να είναι παγκόσμιος leader. Aλλά είναι η βιομηχανία που παράγει και διατηρεί Προστιθέμενη Αξία στη χώρα και όσο δεν υπάρχει προστιθέμενη αξία, θα μιλάμε για μια ισχνή ανάπτυξη που απλώς μας διατηρεί σε συγκεκριμένο επίπεδο. Εδώ ζητούμενο όμως είναι η ανάπτυξη να δημιουργήσει τον λεγόμενο ανάποδο κύκλο Κέινς, να δημιουργήσει δηλαδή ΑΕΠ, το ΑΕΠ να λειτουργήσει στην κατανάλωση κι αυτή να έρθει πίσω στο ΑΕΠ. Ανάπτυξη γίνεται με βιομηχανία μόνο.

ΕΡ. Μεγάλες αλλαγές επίκεινται στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Πώς εκτιμάτε ότι θα επηρεάσουν αυτές την ελληνική βιομηχανία;
ΑΠ.Έχουμε δηλώσει επανειλημμένως ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας είναι το κόστος της ενέργειας και η ηλεκτρική είναι πολύ μεγάλο κομμάτι αυτού. Περιμένουμε τουλάχιστον στο κομμάτι αυτό, της ανακατάταξης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, να δημιουργηθούν εχέγγυα, ώστε κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας σε ό,τι αφορά το αφορά κομμάτι των βιομηχανιών παραγωγής να έρθει τουλάχιστον στον μέσο όρο της Ευρώπης (...) Πρέπει βέβαια να δούμε πρώτα τις αλλαγές να εφαρμόζονται, για να κατανοήσουμε και τι αντίκτυπο έχουν στην πράξη. Η αλλαγή όμως από αυτή τη υπάρχουσα κατάσταση μόνο προς το καλό μπορεί να είναι.

ΕΡ. Έχετε αναφέρει ότι κάθε φορά που καθόσαστε στο ίδιο τραπέζι με τις τράπεζες έχετε το ίδιο πρόβλημα: αυτές έχουν λεφτά και δεν ξέρουν πού να τα δώσουν και εσείς "θέλουμε χρήματα" και δεν ξέρετε πώς να τα πάρετε. Έχει βελτιωθεί η εικόνα ως προς την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές βιομηχανίες; Ποιο είναι το κόστος δανεισμού της βιομηχανίας στο εξωτερικό;

ΑΠ. ‘Οχι ιδιαίτερα. Ναι, υπάρχουν επιχειρήσεις που πραγματικά δεν έχουν προβλήματα ρευστότητας, οι τράπεζες τους χορηγούν χρήματα, οι οποίες όμως είναι κατά γενική ομολογία οι “καλές” -και είναι και το σωστό. Κι αυτές όμως, δανείζονται με κόστη που ουδεμία σχέση έχουν με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Κι αυτό είναι ένα θέμα προς συζήτηση πολύ σοβαρό.

Πρόβλημα αποτελεί το γεγονός ότι δεν χρηματοδοτείται αυτό που λέμε νεοφυής επιχειρηματικότητα. Τα greenfield projects τα βλέπουν με τεράστια επιφύλαξη οι τράπεζες, ζητούν εγγυήσεις υπέρογκες ή πολύ αυστηρές, επειδή έτσι είναι το καινούργιο πλαίσιο.

Συνεχίζω να βλέπω αυτό που είπαμε λοιπόν, ότι οι τράπεζες δεν ξέρουν πώς και πού να δώσουν τα χρήματα και εμείς που τα ζητάμε δεν ξέρουμε πώς να τα πάρουμε. Κάπου εκεί χανόμαστε στον δρόμο.

Ίσως να είναι και ευκαιρία, μέσα από τη σημερινή μας κουβέντα για τη συνέντευξη, να δοθεί η αφορμή να καθίσουμε (τράπεζες και επιχειρήσεις) σε ένα τραπέζι και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πού μπορούν να δώσουν (χρήματα) αυτοί και πώς μπορούμε να τα πάρουμε εμείς...