Από τις συγκρούσεις στο μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου στην εξέγερση του Πολυτεχνείου

Το μικρό χρονολόγιο του Πολυτεχνείου.

Η ακαδημαϊκή χρονιά του 1973-74 ξεκινά με μια πρωτοφανή έξαρση του φοιτητικού αντιδικτατορικού κινήματος. Ένα πλέγμα εκδηλώσεων μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα προκάλεσε νέες εντάσεις, το γενικευμένο ξεσήκωμα των φοιτητών. Απ' αυτές δυο τουλάχιστον προσθέτουν νέα ποιοτικά στοιχεία. Είναι η αντιαμερικανική εκδήλωση στο κέντρο της πρωτεύουσας με την επιβολή της χούντας του Πινοσέτ και οι εκτεταμένες διαδηλώσεις -συγκρούσεις στο μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου.

Από εκεί, ως την κατάληψη του Πολυτεχνείου, των άλλων σχολών της χώρας και την ηρωική εξέγερση ήταν ζήτημα χρόνου ν΄ αναδειχτεί το φοιτητικό κίνημα, μαζί με το ευρύτερο λαϊκό αντιδικτατορικό, σε αποφασιστικό παράγοντα των εξελίξεων.

-Ιανουάριος: Αποχή από τα μαθήματα στις σχολές του Πολυτεχνείου και μαζική διαδήλωση με συνθήματα «Δεν περνάει ο φασισμός», «Έξω η Ασφάλεια», «Έξω ο Επίτροπος», «Φοιτητές ελεύθεροι» κ.ά

-Φεβρουάριος: Οι κινητοποιήσεις επεκτείνονται σε πολλές σχολές. Η χούντα προχωρά στη στράτευση 120 αντικαθεστωτικών φοιτητών. Παραίτηση της Συγκλήτου του ΕΜΠ μετά από αιματηρή επέμβαση της αστυνομίας σε συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο . Συγκεντρώσεις στο κτίριο της οδού Σίνα και λίγες μέρες μετά η πρώτη διήμερη κατάληψη της Νομικής από 4000 φοιτητές, (αποκαλούμενη και «πρώτο Πολυτεχνείο») . Διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας από αρκετές χιλιάδες νέους και πολίτες.

-Μάρτιος: Νέες διαδηλώσεις μ΄ επίκεντρο τη Νομική, δεύτερη κατάληψη της σχολής και βάρβαρη εισβολή της αστυνομίας.

-Απρίλιος και Μάιος: Πολλές εκατοντάδες φοιτητές έχουν βασανιστεί , ανακριθεί και συλληφθεί στην απόπειρα του καθεστώτος ν ΄αντιμετωπίσει τις μαζικές αντιδράσεις. Το επόμενο διάστημα σημαδεύεται από ραγδαία γεγονότα (δηλώσεις Κ. Καραμανλή, αντιδικτατορικό κίνημα στο Πολεμικό Ναυτικό κα)

-Ιούνιος: Ψευτοδημοψήφισμα για την κατάργηση της βασιλείας και την αυτοανακήρυξη του Παπαδόπουλου ως «Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας»

-Σεπτέμβριος: Διαδήλωση 1000 φοιτητών κατά των στρατεύσεων και βίαια διάλυσή της στην πλατεία Κλαυθμώνος. Αντιαμερικανική εκδήλωση μετά την επιβολή του πραξικοπήματος Πινοσέτ στη Χιλή. Συγκεντρώσεις σε όλες σχεδόν τις σχολές και διάχυτη αίσθηση ότι ξεπροβάλλει κάτι καινούργιο, αν και απροσδιόριστο ακόμη. Αρχίζει ουσιαστικά η «περίοδος του Πολυτεχνείου».

-Οκτώβριος: Συναυλία στο γήπεδο του Παναθηναϊκού μετατρέπεται σε διαδήλωση (Λ. Αλεξάνδρας), που καταστέλλει η αστυνομία. Αρχίζουν νέες αποχές στις σχολές. Διαδήλωση στα Προπύλαια, που προσλαμβάνει αντιαμερικανικό χαρακτήρα, μετά από απαγόρευση φοιτητικής συγκέντρωσης στη Νομική. Συγκέντρωση (τέλος του μήνα) στο Χημείο για δημοκρατικές ελευθερίες και με συνθήματα κατά της χουντικής «φιλελευθεροποίησης».

-Νοέμβριος: Ενώ συνεχίζεται η μεγάλη απεργία στη Γεωπονική (παράδειγμα πολυήμερης αντίστασης στους χουντικούς μηχανισμούς) κατά χρονολογική σειρά διαδραματίζονται σημαντικά γεγονότα για την εποχή πριν από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ενδεικτικά πάλι

*1 Νοέμβρη: Φοιτητικές κινητοποιήσεις στο Χημείο, το Πολυτεχνείο, τη Βιομηχανική, τη Νομική, αλλά και σε σχολές της Θεσσαλονίκης. Σε πρώτο πλάνο οι συνδικαλιστικές, αλλά και οι πολιτικές ελευθερίες.

*2: Μπροστά στο διογκούμενο φοιτητικό κίνημα η κυβέρνηση Μαρκεζίνη εξαγγέλλει «ελεύθερες φοιτητικές εκλογές», αλλά μετά τις βουλευτικές, που μελετά για το ...άγνωστο μέλλον. Δέχεται να επιστρέψουν οι στρατευμένοι φοιτητές, αλλά αρνείται να καταργήσει το σχετικό διάταγμα.

*4: Η μεγάλη μάζα του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος μετέχει στις συνταρακτικές διαδηλώσεις στους δρόμους μετά το μνημόσυνο για τον Γ. Παπανδρέου.

*7: Φοιτητές, κυρίως των σχολών αγρονόμων και τοπογράφων, συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο και αποφασίζουν να προχωρήσουν σε εκλογές στο τέλος του μήνα.

*8: Στο Αρσάκειο, όπου δικάζονται 17 από τους συλληφθέντες για τα επεισόδια στο μνημόσυνο Παπανδρέου, γίνεται πολυπληθής συγκέντρωση, παρά τα απαγορευτικά μέτρα. Τα συνθήματα ακραιφνώς αντιδικτατορικά και αντι-μαρκεζινικά.

*8-12: Πάνω από 1000 φοιτητές της Ιατρικής συγκροτούν μαχητική διαδήλωση στα Ιλίσια. Αφορμή η παραπομπή συναδέλφων τους στα πειθαρχικά συμβούλια για τη συμμετοχή τους στις κινητοποιήσεις. Εκατοντάδες στην Πάτρα στιγματίζουν τον ελιγμό για μελλοντικές «ελεύθερες φοιτητικές εκλογές». Διορισμένα συμβούλια φοιτητικών συλλόγων (Οδοντιατρική, Πάντειος κ.α.) αναγκάζονται να παραιτηθούν. Και φοιτητές άλλων σχολών (Αρχιτεκτονική, Πολιτικών Μηχανικών, Γεωπονική) αποφασίζουν να προχωρήσουν σε εκλογές.

*10-12: Ο χουντικός υπουργός Παιδείας Σιφναίος επιχειρεί ,επισκεπτόμενος το Πολυτεχνείο, να εκφοβίσει του φοιτητές των σχολών. Η χούντα απειλεί απροκάλυπτα με χρήση βίας.

*14: Συγκροτούνται επιτροπές αγώνα σε πολλές σχολές.

*15-17: Αρχίζουν τα πολύ γνωστά γεγονότα μετά την πρωινή συγκέντρωση στο προαύλιο του Πολυτεχνείου και τη Νομική. Το φοιτητικό κίνημα προσλαμβάνει παλλαϊκές διαστάσεις και γράφεται το έπος της γενιάς του "Ψωμί- Παιδεία- Ελευθερία"...

(Ο Τάκης Κατσιμάρδος είναι δημοσιογράφος)