Σάλος για την κακοποίηση γαϊδουριών στη Σαντορίνη: Ολόκληρη η εγκύκλιος και τα πρόστιμα (video)

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ιδιαίτερα η Γενική ∆ιεύθυνση Κτηνιατρικής γίνονται αποδέκτες πολλών καταγγελιών και δημοσιευμάτων αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης και ευζωίας οικόσιτων ιπποειδών εργασίας (ίππων, όνων και ημιόνων ελαφριάς έλξης και φόρτου για την εξυπηρέτηση των αναγκών των μικροκαλλιεργητών και των μικρομεταφορών) σε νησιωτικές περιοχές της Χώρας κατά τη θερινή περίοδο.

Εξαιτίας πολλών κρουσμάτων που έχουν εμφανιστεί και αφορούν την κακοποίηση ιπποειδών ζώων εργασίας (όνων και ημιόνων κατά κύριο λόγο), ειδικότερα σε νησιωτικές περιοχές της χώρας, εκδόθηκε σχετική ενημερωτική εγκύκλιος από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

 Η βασικότερη αφορμή για την έκδοση της εγκυκλίου δόθηκε από τις δεκάδες καταγγελίες για κακοποίηση ιπποειδών στην Σαντορίνη από τους ιδιοκτήτες τους.

Στο πλαίσιο της εφαρμογής της νομοθεσίας για την προστασία των ζώων εργασίας υπενθυμίζονται  τα εξής: Α) Ο Νόμος 1197/81 (Α ́240) «Περί προστασίας των ζώων» περιλαμβάνει γενικές διατάξεις που αφορούν την προστασία των ζώων εργασίας και ιδιαίτερα τα άρθρα 1 ως και 3. Επιπλέον σύμφωνα με το άρθρο 5 αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο της εφαρμογής των διατάξεων του Νόμου αποτελούν τα Τμήματα Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων της Χώρας και οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας. Σε περίπτωση βεβαίωσης παράβασης εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 8 του Νόμου όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 47 του Νόμου 4235/2014 (Α’ 32) «∆ιοικητικά μέτρα, διαδικασίες και κυρώσεις στην εφαρμογή της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας στους τομείς των τροφίμων, των ζωοτροφών και της υγείας και προστασίας των ζώων και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων».

Β) Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ευζωία των ιπποειδών εργασίας του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων περιλαμβάνουν κριτήρια και δείκτες ευζωίας, ειδικές προδιαγραφές για την παροχή τροφής, νερού και στέγασης, καλές πρακτικές χειρισμού, συμπεριφοράς και φροντίδας, τους μέγιστους χρόνους εργασίας, καθώς και πρακτικές διαχείρισης κατά το τέλος της εργασιακής ζωής των ζώων.

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ∆ΙΑΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΙΠΠΟΕΙ∆ΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1) Οι ιδιοκτήτες ιπποειδών εργασίας θα πρέπει να μεριμνούν για τη διασφάλιση του επιπέδου υγείας τους. Στους χώρους διαβίωσης και στους σταθμούς εργασίας θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα απολύμανσης με κατάλληλα και ασφαλή υλικά. 

2) ∆ε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιούνται μη ικανά προς εργασία ζώα, ήτοι ζώα ασθενή, τραυματισμένα, σε κατάσταση προχωρημένης εγκυμοσύνης ή λοχείας, καθώς και ζώα με κακή συντήρηση των οπλών. Η επάνοδος στην εργασία θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο κατόπιν υποδείξεως κτηνιάτρου.

3) Είναι απαραίτητη η χορήγηση κατάλληλης και επαρκούς για το είδος τους τροφής και φρέσκου πόσιμου νερού καθημερινά (βλέπε το σημείο Β του Νομικού Πλαισίου) σε δοχεία τα οποία δεν είναι δυνατό να επιμολυνθούν και καθαρίζονται τουλάχιστον μια φορά ημερησίως. Συστήνεται η τροφή να παρέχεται τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα σε ενήλικα ιπποειδή και τρεις φορές την ημέρα στους απογαλακτισμένους πώλους (ηλικίας άνω των 6 μηνών) εκτός αν υπάρχει εντολή κτηνιάτρου, η οποία ορίζει διαφορετικά.

4) Οι ζωοτροφές πρέπει να αποθηκεύονται σε καθαρούς, μη τοξικούς και στεγανούς περιέκτες, οι οποίοι πρέπει να παρέχουν ικανοποιητική προστασία από τρωκτικά,
υγρασία, διάβρωση ή επιμόλυνση από φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες. 

5) Τα ζώα συστήνεται να ασκούνται τουλάχιστον μία φορά ημερησίως για τουλάχιστον 30 λεπτά της ώρας. 

6) Θα πρέπει να παρέχεται προστασία από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες με την παροχή καταλύματος, το οποίο ενδείκνυται:

α) να εξυπηρετεί τις φυσιολογικές ανάγκες των ζώων και να προστατεύει την υγεία τους 

β) να έχει κατάλληλο μέγεθος για το είδος και την ηλικία του ζώου και να επιτρέπει στα ζώα να στέκονται στη φυσική όρθια θέση, να μπορούν να ξαπλώνουν και να περιστρέφονται ελεύθερα. Συστήνεται ελάχιστη επιφάνεια δαπέδου χώρου ανάπαυσης 13,5 m2
.
γ) να πληροί τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί προστασίας του περιβάλλοντος 

δ) να κατασκευάζεται σε στέρεο έδαφος χωρίς να κατακλύζεται από νερά των βροχών ή άλλα και να διευκολύνεται η απομάκρυνση της κόπρου 

ε) να είναι κατασκευασμένο από υλικά κατάλληλα για το είδος των ζώων και να είναι δυνατός ο καθαρισμός με νερό υπό πίεση

στ) η στέγη προτείνεται να είναι κατασκευασμένη από κυματοειδή φύλλα αλουμινίου ή άλλου σύγχρονου υλικού, το οποίο θα είναι ελαφρύ, άκαυστο, μακρόβιο και με ικανοποιητική μονωτική ικανότητα

ζ) να είναι περιφραγμένο ώστε να αποτρέπεται η διαφυγή των ζώων, η είσοδος άλλων αδέσποτων ή άγριων ζώων όσο και η πρόσβαση σε μη εξουσιοδοτημένα άτομα με
ελάχιστο ύψος περίφραξης 1,8 μέτρα.

η) να αποτρέπει τον τραυματισμό και τη διαφυγή των ζώων.

7) ∆εν απαιτείται περίφραξη στους σταθμούς εργασίας (κοινόχρηστους χώρους αναμονής των ζώων προς έναρξη της εργασίας τους), απαιτείται όμως η παροχή στέγης με τις ανωτέρω προδιαγραφές, η συνεχής παροχή φρέσκου πόσιμου νερού και η τήρηση της ελάχιστης επιφάνειας δαπέδου του κοινόχρηστου χώρου ανά ζώο.

8) Είναι απαραίτητη η διασφάλιση της ελευθερίας κινήσεων, ώστε τα ιπποειδή να εκδηλώνουν τη φυσιολογική τους συμπεριφορά.

9) Η εργασία των ιπποειδών θα πρέπει να είναι περιορισμένη χρονικά σύμφωνα με το σημείο Β του Νομικού Πλαισίου.

10) Τα ιπποειδή εργασίας δε θα πρέπει να φορτώνονται με φορτίο βάρους υπερβολικού για το μέγεθος, την ηλικία ή τη φυσική κατάστασή τους. Το φορτίο δε δύναται να υπερβαίνει το βάρος των 100 κιλών ή το 1/5 του σωματικού τους βάρους.

Βάσει των παραπάνω δεδομένων, οι αρμόδιες αρχές παρακαλούνται για την εντατικοποίηση των σχετικών επιθεωρήσεων και την εφαρμογή των διατάξεων του Νόμου 1197/81 (Α’
240). Τέλος, επισημαίνεται ότι σε περίπτωση κακοποίησης ζώων εργασίας ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 16 του Νόμου 4039/2012 (Α’ 15), όπως ισχύει με την υποχρέωση
επιβολής των προβλεπόμενων κυρώσεων.

Ποιες κυρώσεις προβλέπονται

Σύμφωνα με το άρθρο 16, απαγορεύεται ο βασανισμός, η κακοποίηση, η κακή και βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας κατ’ αυτού, όπως ιδίως η δηλητηρίαση, το κρέμασμα, ο πνιγμός, το κάψιμο, η σύνθλιψη και ο ακρωτηριασμός. Η στείρωση του ζώου καθώς και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό, δεν θεωρείται ακρωτηριασμός.

Διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα σύμφωνα με τον νόμο

Σύμφωνα με τον νόμο 4039/2012 - ΦΕΚ Α-15/2-2-2012, οι διοικητικές κυρώσεις και τα πρόστιμα, που επιβάλλονται για παραβάσεις των διατάξεων του παρόντος νόμου αναγράφονται στον Πίνακα που ακολουθεί.

2α. Στην περίπτωση της παραγράφου 1 του άρθρου 8, υποτροπή θεωρείται η μη συμμόρφωση εντός 10 ημερών από τη βεβαίωση της παράβασης.

β. Σε περίπτωση υποτροπής τα πιο πάνω πρόστιμα διπλασιάζονται κάθε φορά ενώ από τους παραβάτες των άρθρων 6, 7 και 12 αφαιρείται και η άδεια λειτουργίας για διάστημα από ένα μήνα έως ένα έτος.

3. Αρμόδια όργανα βεβαίωσης των παραβάσεων του παρόντος νόμου είναι τα όργανα της Δημοτικής Αστυνομίας, της Θηροφυλακής των κυνηγετικών συλλόγων και οι υπάλληλοι των Τελωνείων και των Σταθμών Υγειονομικού Κτηνιατρικού Ελέγχου (ΣΥΚΕ). Αν σε ένα Δήμο δεν λειτουργεί υπηρεσία δημοτικής αστυνομίας, η βεβαίωση των παραβάσεων γίνεται από όργανα άλλης αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου.

4. Κατά τη διαπίστωση της παράβασης βεβαιώνεται επί τόπου από το αρμόδιο όργανο το προβλεπόμενο διοικητικό πρόστιμο και αντίγραφο της βεβαίωσης της παράβασης αποστέλλεται στην κτηνιατρική υπηρεσία του κατά τόπον αρμόδιου Δήμου και όπου αυτή δεν έχει συσταθεί στο Γραφείο Γεωργικής Ανάπτυξης του Δήμου ή στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, για την επιβολή του βεβαιωθέντος προστίμου.

5. Ο παραβάτης έχει δικαίωμα να εμφανισθεί αυτοπροσώπως ή να υποβάλει έγγραφο υπόμνημα εντός προθεσμίας πέντε (5) εργάσιμων ημερών στον Προϊστάμενο της κτηνιατρικής υπηρεσίας του κατά τόπον αρμόδιου Δήμου και όπου αυτή δεν έχει συσταθεί στον Προϊστάμενο του Γραφείου Γεωργικής Ανάπτυξης του κατά τόπον αρμόδιου Δήμου, ή στον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας προκειμένου να προβάλει τις αντιρρήσεις του. Η απόφαση, με την οποία εξετάζονται οι αντιρρήσεις, πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένη με αναφορά στα συγκεκριμένα περιστατικά και στοιχεία.

6. Αν δεν προβληθούν αντιρρήσεις ή αν απορριφθούν επικυρώνεται το διοικητικό πρόστιμο από τον Προϊστάμενο της Αρχής και καταβάλλεται κατά το ήμισυ μέσα σε δέκα ημέρες από τη βεβαίωση της παράβασης. Αν παρέλθει άπρακτη η ανωτέρω προθεσμία, το διοικητικό πρόστιμο καταβάλλεται στον δικαιούχο Ο.Τ.Α. χωρίς έκπτωση, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη βεβαίωσή του.

7. Τα πρόστιμα από τις διοικητικές παραβάσεις, που δεν καταβλήθηκαν εντός της προθεσμίας των δύο (2) μηνών, βεβαιώνονται μετά την πάροδο του ανωτέρω διμήνου υποχρεωτικά εντός χρονικού διαστήματος τριών (3) μηνών από τον οικείο Ο.Τ.Α. στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. φορολογίας του παραβάτη. Η βεβαίωση των προστίμων αυτών γίνεται με τη σύνταξη και αποστολή χρηματικών καταλόγων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 58 του π.δ. 16/1989, εισάγονται σε Ειδικό Κωδικό Αριθμό Εσόδου του ΚρατικούΠροϋπολογισμού, τα δε εισπραττόμενα ποσά, μετά την αφαίρεση των δαπανών είσπραξης, αποδίδονται κατά τετράμηνο στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο τα διανέμει στους Ο.Τ.Α. με βάση συντελεστές κατανομής, που καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος. Τα ποσά αυτά διατίθενται αποκλειστικά για τη βελτίωση των δημοτικών καταφυγίων και κτηνιατρείων και για την αντιμετώπιση των δαπανών που προκύπτουν από την εφαρμογή του νόμου αυτού.

8. Σε περίπτωση διαρκούς παράβασης, αρμόδια υπηρεσία, που τη βεβαιώνει, ορίζει εύλογο χρόνο για την άρση της και αν ο παραβάτης δεν συμμορφωθεί επιβάλλει νέο πρόστιμο μετά από κάθε νέα βεβαίωση της παράβασης.

9. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται τα ειδικότερα θέματα που αφορούν στον τρόπο και στη διαδικασία είσπραξης, διάθεσης και αναπροσαρμογής των προστίμων, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.